काळे, पांढरे व लाल अशा तीन वेगवेगळ्या रंगांत तीळ बघायला मिळतात. असे म्हणतात, की प्राचीन काळी सर्वप्रथम तिळातून तेल काढले गेले आणि म्हणून तेल या शब्दाची व्युत्पत्ती तिल या संस्कृत शब्दातून झाली आहे. आयुर्वेदशास्त्राने तीळ व तीळ तेलास दीघार्युष्याचा लाभ देणारे आहारद्रव्य असे पुरस्कृत केले आहे. तिळाच्या अनेक गुणांमधील प्रमुख गुण म्हणजे ते बलदायक, वातनाशक, मातेचे दुग्धवर्धक असे आहे. तीळ हे केस, त्वचा व दातांच्या आरोग्यासाठी अत्यंत हितावह आहेत. रोज मूठभर तीळ चावून चावून खाल्ल्यास दात खूपच बळकट होतात, असे काही जाणकार मानतात.
