आरोग्य चर्चा: वेळेवर लक्ष दिले तर गुडघे देणार नाहीत त्रास

गुडघेदुखी हलक्यात घेऊ नका.गुडघेदुखी सहसा वृद्ध लोकांमध्ये अधिक प्रमाणात आढळते. मात्र बदलत्या जीवनशैलीमुळे लहान वयातही हा त्रास होऊ लागला आहे. चालणे, धावणे, बसणे आणि वजन उचलण्यात आपले गुडघे महत्त्वाची भूमिका बजावतात.आता ही समस्या लहान वयातच उद्भवली तर त्याचा दैनंदिन जीवनावर खूप विपरीत परिणाम होऊ शकतो. चालताना त्रास होत असल्याने दैनंदिन कामकाजावरदेखील परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे वर नमूद केलेली लक्षणे दिसू लागल्यास सावध व्हा.  तुमच्या खाण्याच्या पद्धती आणि सवयी बदला. 

लक्षणे- गुडघ्याचे हाड मोडल्यास किंवा त्याच्या जागेवरून विस्थापित झाल्यास अनेक प्रकारच्या समस्या उद्भवतात. संधीचा आजार हे देखील गुडघेदुखीचे प्रमुख कारण आहे. हा अगदी संधिवात सारखा आहे. याचे मुख्य कारण म्हणजे शरीरातील युरिक ऍसिडचे प्रमाण वाढणे.टेंडिनाइटिस ही एक वेदना आहे जी गुडघ्याच्या पुढील भागात होते. या आजाराने पीडित व्यक्तीला उठणे, बसणे किंवा पायऱ्या चढताना खूप त्रास होतो. त्याचप्रमाणे गुडघ्यांच्या संरचनेत बदल झाल्यामुळे किंवा त्यांची स्थिती बिघडल्याने ऑस्टियोआर्थरायटिसची समस्या उद्भवते. यामध्ये दुखण्यासोबतच सांध्यांना सूज येते.  गुडघ्यांच्या मागील बाजूस तेलकट दर्जाचा द्रव तयार झाल्यास बेकर सिस्टची समस्या उद्भवते. गुडघ्यांना जोडलेले लवचिक आणि पांढरे रंगाचे टिश्यू (कूर्चा) फाटले किंवा तुटले की गुडघ्यांमध्ये असह्य वेदना होतात. याला मेनिस्कस टियर म्हणतात.  सांधेदुखी, हाडांचा कर्करोग इत्यादीही गुडघेदुखीची प्रमुख कारणे आहेत.

कारण- ऑफिस किंवा इतर ठिकाणी जास्त वेळ एकाच आसनात बसून काम केल्याने सांधेदुखी होऊ शकते. सांधेदुखीमुळेही सांध्यांना सूज येते.  जरी हा रोग वृद्ध लोकांमध्ये अधिक आढळतो, परंतु कधीकधी त्याची लक्षणे लहान मुलांमध्ये आणि तरुणांमध्ये देखील दिसून येतात. त्याच्या दुखण्यामुळे समस्याही निर्माण होतात.  बर्साइटिस बहुतेकदा अशा सांध्यांवर परिणाम करते ज्यामध्ये तीच क्रिया पुन्हा पुन्हा केली जाते.  तारुण्यात, ही वेदना व्यायामशाळेमुळे उद्भवू शकते. याशिवाय लठ्ठपणा, जुनी दुखापत, स्नायूंचा ताण, पाण्याची कमतरता, अति मद्यपान, फास्ट फूड, चुकीच्या आकाराचे शूज परिधान करणे, झोप न लागणे आदी कारणेही तारुण्यात गुडघे किंवा सांधेदुखीची प्रमुख कारणे आहेत. 

बचाव- गुडघेदुखीकडे अजिबात दुर्लक्ष करू नये. जर गुडघेदुखी सुरुवातीच्या टप्प्यात असेल तर तुमची उभे राहण्याची आणि बसण्याची पद्धत बदला. शूजमुळे तुम्हाला त्रास होत असेल तर तेही बदला.  खाण्याच्या सवयी सुधारून यावर मात करता येते. जर ही वेदना जुनाट झाली असेल आणि सामान्य जीवनशैलीत बदल होत नसेल, तर नक्कीच चांगल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. कारण, सुरुवातीला हे दुखणे सामान्य उपचाराने आटोक्यात आणता येते, पण जेव्हा ते असह्य होते तेव्हा शस्त्रक्रिया करावी लागते. यामध्ये खराब झालेले हाड आणि कूर्चा शस्त्रक्रियेने कापून काढले जातात.  त्याच्या जागी कृत्रिम अवयव बसवता येतात. 

काही घरगुती उपाय- काही घरगुती उपाय करून तुम्ही गुडघेदुखीपासून स्वतःला वाचवू शकता.  यासाठी सर्वप्रथम शरीराला पूर्ण विश्रांती देण्याचा प्रयत्न करा. गुडघ्यांवर जास्त ताण देणारी कामे टाळा. बर्फ लावल्यानेही सांध्यांची सूज कमी होऊ शकते. सूज नसेल तर कोमट पाणी किंवा गरम कापडाने शेकणेदेखील गुणकारी आहे. काही व्यायाम आणि फिजिओथेरपी देखील वेदना कमी करण्यास मदत करू शकतात. मोहरी, ऑलिव्ह किंवा लवंग तेलाचा मसाज, मेथी दाणे, जिरे आणि काळी मिरी यांचे सेवन करणे देखील सांधेदुखीवर फायदेशीर आहे. 

एक ग्लास गरम दुधात एक चमचा हळद टाकून झोपण्यापूर्वी प्या. तसेच दिवसातून दोनदा सेवन केले जाऊ शकते.  गुडघेदुखीपासून आराम मिळेल.पण या गोष्टी तुमच्या शरीराच्या स्वभावानुसार घ्या. काही लोकांना दुधासोबत हळद पचत नाही. याव्यतिरिक्त, संतुलित शारीरिक क्रियाकलाप देखील खूप महत्वाचे आहे.

(हा लेख फक्त सामान्य माहितीच्या आधारावर आणि जागरुकतेसाठी आहे. उपचारासाठी किंवा आरोग्याशी संबंधित सल्ल्यासाठी तज्ञांची मदत घ्या.)