(आरोग्य) केस गळणे गंभीर बाब आहे का?

 केस गळतात, तेव्हा काळजी वाढते, कधी हेअरस्टाईल बदलून लोक लपवतात, तर कधी खोटे केस लावून. त्यावर उपचार घेणारे काही जण आहेत. काहींना त्याचा फायदा होतो आणि काहींना होत नाही, कारण केस वाढण्यापासून ते केस गळण्यापर्यंत संपूर्ण विज्ञान आहे. जे पूर्णपणे आपल्या शरीरावर आणि त्वचेवर अवलंबून असते. 

५०-६० केस गळणे सामान्य बाब - तज्ञांच्या मते, एका दिवसात ५०-६० केस गळणे हे सामान्य आहे, कारण केसांचे जीवनचक्र असते, त्यानंतर ते गळणे निश्चितच असते, सामान्यतः गळणाऱ्या केसांची संख्या परत वाढलेल्या केसांच्या संख्येइतकी असते. एका दिवसात केस गळण्याचे प्रमाण सतत वाढत असेल तर ही चिंतेची बाब ठरू ठाकते. 

केसांचे असते जीवनचक्र - केस त्यांच्या आयुष्याच्या तीन टप्प्यातून जातात. पहिला टप्पा अँनाजेनचा असतो ज्यामध्ये केसांची वाढ होते, दुसरा टप्पा कॅटेजेन असतो ज्यामध्ये विशिष्ट वाढीनंतर केसांची वाढ थांबते आणि तिसरा टप्पा म्हणजे टेलोजन फेज, ज्यामध्ये वाढणारे केस कमकुवत होतात आणि गळतात. केस तज्ज्ञांच्या मते ही प्रक्रिया कायम चालू राहते. 

कशी असते प्रक्रिया - अँनाजेन: ही केसाची वाढ आणि विकासाची ४ ते ७ वर्षाची प्रक्रिया आहे. ज्यांच्या केसांमध्ये अनाजेन प्रक्रिया दीर्घकाळ चालते, त्यांचे केस लवकर वाढतात आणि निरोगी राहतात. केस दर महिन्याला सुमारे एक सेंटीमीटर वाढतात. 

कॅटेजेन: अँनाजेन प्रक्रियेनंतर केस कॅटेजेन प्रक्रियेत प्रवेश करतात, हा टप्पा फक्त एक आठवडा टिकतो. म्हणजेच केसांची वाढ स्थिर झाल्यानंतर केस जास्त काळ टिकत नाहीत.तिसऱ्या टप्प्यात म्हणजेच टेलोजनमध्ये जातात. 

 टेलोजन: सोप्या भाषेत याला केसांचे वृद्धत्व असे म्हणता येईल, ज्यामध्ये केस गळण्याची प्रक्रिया सुरू होते. साधारणपणे ५०-६० केस गळणे ही टेलोजनची सामान्य प्रक्रिया आहे. 

काळजी केव्हा करावी? -तीन लक्षणावरून कळू शकते की केस गळत आहेत की नाही. जर केस खूप वेगाने गळत असतील आणि डोक्याचा मागचा भाग अचानक रिकामा दिसत असेल. दुसरा टप्पा मध्यभागी केस गळणे आहे, म्हणजे, आपण टाळू पाहू शकता, कोणताही नमुना नसावा. डोक्यात कुठूनही केस गळायला लागतात.  जेव्हा बाथरूममध्ये, अंथरुणावर किंवा कपड्यांवर अंघोळ करताना खूप तुटलेले केस येऊ लागतात, तेव्हा समजून घ्या की जास्त केस गळत आहेत. 

कशामुळे गळतात ? केस गळण्याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे तणाव, याशिवाय आजारपण, आघात, शस्त्रक्रिया केल्यानेही केस गळणे झपाट्याने वाढते. थायरॉईड असल्याने हार्मोनल असंतुलनातही केस जलद तुटतात. जीवनसत्त्वे, डी, ए, ई मिळत नाहीत किंवा अनेक वेळा आपण डाएटिंगमुळे असंतुलित अन्न घेतो, तर केसगळतीची शक्यता वाढते. 

खरंच उपाय आहे काय? -अर्थात, केसांबद्दल असे म्हटले जाऊ शकते की अमुक तेलाने किंवा तमुक शॉम्पूने केस निरोगी होतात किंवा गळणे थांबते, परंतु हे १०० टक्के खरे नाही. त्याचा आंशिक परिणाम आवश्यक आहे, परंतु केस गळतीचे शास्त्र म्हणते की ते पूर्णपणे शरीरावर अवलंबून असते. कारण केसांच्या मुळांना पोषण आवश्यक असते. आपले शरीर स्वतः हे पोषण केसांच्या मुळांपर्यंत घेऊन जाते. 

ऐकण्याची शक्ती तर नष्ट होणार नाही ना?

कान हा शरीराचा एक संवेदनशील भाग आहे.  त्याची योग्य काळजी घेतली नाही किंवा कोणत्याही प्रकारचा निष्काळजीपणा केला नाही तर त्यात विकृती येऊ लागतात.कान दुखणे ही एक सामान्य तक्रार आहे जी सहसा कोणत्या ना कोणत्या संसर्गामुळे होते. परंतु काहीवेळा इतर काही कारणांमुळेही कान दुखण्याची समस्या उद्भवते. कानाच्या मधोमध ते घशाच्या मागच्या बाजूला एक नळी जाते, तिला 'युस्टाचियन ट्यूब' म्हणतात. ही वाहिनी कानांमध्ये द्रव तयार करते.  परंतु जेव्हा ही वाहिनी अवरुद्ध होते तेव्हा द्रवपदार्थ जास्त प्रमाणात तयार होऊ लागतात.त्यामुळे कानाच्या पडद्यावर दाब पडतो.  यामुळे कानात वेदना होतात. योग्य वेळी उपचार न केल्यामुळे, या द्रवामुळे कानात संसर्ग होतो, ज्यामुळे कान दुखणे आणखी वाढू शकते. काही वेळा कान स्वच्छ करण्यासाठी लाकूड इत्यादी वापरल्याने किंवा कानात साबण, शॅम्पू किंवा पाणी सोडल्यास वेदना सुरू होतात. वात, पित्त, कफ आणि रक्त यांच्या दूषित होण्याच्या कारणामुळे देखील हे होऊ शकते.

कारण- कान दुखण्याची अनेक कारणे आहेत.  सर्दी आणि फ्लू दीर्घकाळ राहिल्यास, कान दुखू शकतात. कानाचा पडदा फाटल्यास किंवा त्यात छिद्र पडल्यास देखील वेदना होतात. लहान मुलांमध्ये कान दुखण्याचे सर्वात सामान्य कारण म्हणजे संसर्ग किंवा सर्दी किंवा तीक्ष्ण वस्तूने कान स्वच्छ केल्याने वेदना होतात.विमानात उड्डाण करताना वातावरणाचा दाब आणि कानाचा दाब यांच्यातील फरकामुळेही कानात वेदना होतात. त्याची इतर कारणे म्हणजे घसा सूजणे, ऍलर्जीमुळे नाक बंद होणे, श्वसनमार्गाचे संक्रमण.  या अवस्थेत कानात दुखणे आणि कान भरलेला जाणवतो.

कोणत्याही कारणास्तव, या संवेदनशील क्षेत्राला झालेल्या नुकसानामुळे कानात वेदना होतात. कानात पेन, सेफ्टी पिन किंवा इतर कोणतीही तीक्ष्ण वस्तू टाकणे, डोक्याला गंभीर दुखापत होणे, खूप मोठा आवाज ऐकणे यामुळेही वेदना होतात. आजची तरुणाई बहुतेक वेळा कानात इअरफोन लावून मोठ्या आवाजात संगीत ऐकते.  हे देखील कान दुखण्याचे एक कारण असू शकते. सायनसच्या संसर्गामुळेही कान दुखतात.  सायनस हे आपल्या कपाळ, नाकाची हाडे, गाल आणि डोळ्यांच्या मागे, कवटीमध्ये हवेने भरलेली जागा आहेत. त्याच्या अडथळ्यामुळे, संसर्ग होतो आणि सायनसमध्ये सूज येते. त्यामुळे कान दुखू लागतात. दातांमध्ये बॅक्टेरियाच्या संसर्गामुळेही कान दुखू लागतात.  दातातील पोकळी किंवा संसर्गामुळे अनेक वेळा कान दुखतात. 

प्रतिबंध- कान दुखणे ही एक सामान्य समस्या आहे.  पण असे होण्याची शक्यता काही प्रमाणात कमी होऊ शकते. कानदुखीच्या रुग्णाने थंड वस्तूंचे सेवन करू नये. कफ उत्पन्न करणारे अन्न घेऊ नये.  जंक फूड आणि शिळे अन्न खाणे टाळा. आंघोळ करताना कानात पाणी किंवा साबण जाऊ नये, याची काळजी घ्या. कान कोणत्याही तीक्ष्ण किंवा टोकदार वस्तूने स्वच्छ करू नये.  खूप मोठ्या आवाजात संगीत ऐकू नये.  हेडफोन जास्त वेळ वापरू नका. 

घरगुती उपाय- काही वेळा हवामानामुळेही कान दुखतात.  सहसा लोक जेव्हा कान दुखतात तेव्हा प्रथम घरगुती उपाय करतात. कान दुखण्यासाठी लसूण फायदेशीर आहे.  लसणाची पाकळी, आले, मुग (बिया), मुळा आणि केळीची पाने यांचा रस वेगवेगळा किंवा एकत्र काढून गरम करून कानात टाकल्याने कानदुखी दूर होते. मोहरीच्या तेलात दोन-तीन बारीक चिरलेल्या लसूण पाकळ्या गरम करा.  ते थंड करून गाळून घ्या.  या तेलाचे दोन ते तीन थेंब कानात टाकल्याने त्वरित आराम मिळतो. 

कांद्याचा रस पाण्यात मिसळून हलका गरम करून त्याचे दोन ते तीन थेंब कानात टाकल्याने कान दुखण्यात आराम मिळतो. आले बारीक करून त्याचा रस ऑलिव्ह ऑईलमध्ये मिसळून दोन ते तीन थेंब कानात टाकल्याने वेदना कमी होतात. या सर्वांशिवाय मेथी, कडुलिंब, बेल, पेपरमिंट, सेलेरी, तुळशीचा रस कानदुखीवर घरगुती उपाय म्हणून वापरतात. परंतु हे लक्षात ठेवा की डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्यानंतरच कानदुखीवर उपचार करण्यासाठी वरील घरगुती उपायांचा वापर करावा. डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय कोणत्याही प्रकारचा पदार्थ कानात टाकणे धोकादायक ठरू शकते. 

(हा लेख फक्त सामान्य माहितीवर आधारित आणि जनजागृतीसाठी आहे.  उपचार किंवा आरोग्य सल्ल्यासाठी तज्ञांची मदत घ्या.)